jak się komunikują owady?

skąd mrówki wiedzą jaką drogą podążać? Jakich mechanizmów używają niektóre męskie i żeńskie ćmy, aby spotkać się ze sobą, gdy znajdują się daleko? Jako ludzie w historii, owady rozwinęły różne sposoby komunikowania się ze sobą.

chcesz wiedzieć, jak i w jakim celu owady komunikują się wszystkimi zmysłami ? Czytaj dalej!

komunikacja jest zdefiniowana jako wymiana informacji między dwiema (lub więcej) osobami: tą/tymi, która przesyła wiadomość (emiter) i tą/tymi, która odbiera i przetwarza tę wiadomość. Podczas gdy u ludzi komunikacja przebiega przez długi proces uczenia się, u owadów ten sam proces jest mechanizmem wrodzonym: każdy nowo narodzony osobnik ma specyficzne słownictwo dzielone tylko z organizmami własnego gatunku.

z drugiej strony mamy tendencję do postrzegania komunikacji jako oczywistego procesu (jeśli emiter mówi ” Dziękuję!”oczekujemy, że receptor powie” nie ma za co”). U owadów, podobnie jak u innych zwierząt, komunikacja może odbywać się w taki sposób, że informacja nie może być doceniana dla nas (ludzi).

lepiej więc powiedzieć, że komunikacja jest działaniem lub stanem jakiejkolwiek części organizmu, która zmienia zachowanie innego organizmu. Co to znaczy? Że owad emitujący wysyła missage do reszty organizmów wykonując pewne działanie (np. sygnał akustyczny) lub może poprzez rozwinięcie jakiejś cechy fizycznej, która informuje resztę jednostki o pewnych rzeczach (np. wzór kolorów skrzydeł niektórych motyli), w celu wywołania pewnej odpowiedzi lub zmian na receptorach, które przyniosłyby korzyści jednemu lub obu z nich.

dlaczego owady się komunikują?

owady komunikują się zarówno z organizmami tego samego gatunku (komunikacja wewnątrzgatunkowa), jak i bezpośrednio lub pośrednio z organizmami innych gatunków (komunikacja międzygatunkowa) z wielu powodów:

• rozmnażanie: szukanie partnera, zaloty…
• aby zidentyfikować członków tego samego gatunku lub nawet ostrzec inne organizmy o własnej obecności.
• aby zlokalizować źródła zasobów: żywność, miejsca nidyfikacji,…
• jako sygnał ostrzegawczy w kierunku potencjalnych zagrożeń.
• do obrony terytorium.
• jako sposób na kamuflaż lub naśladowanie innych organizmów (chcesz dowiedzieć się więcej o Mimice zwierząt? kliknij tutaj!).

język poprzez zmysły

owady wykorzystują prawie wszystkie zmysły do komunikacji. W tym rozdziale przeanalizujemy jeden po drugim wszystkie systemy komunikacji, które owady rozwinęły poprzez „pięć zmysłów”, tak jak niektóre z najbardziej błyskotliwych przykładów.

Komunikacja dotykowa: „dotyk”

Komunikacja dotykowa u owadów byłaby równoważna zmysłowi dotyku u kręgowców. Chociaż układ nerwowy u owadów jest słabo rozwinięty w porównaniu do kręgowców, komunikacja dotykowa opiera się na tej samej zasadzie: musi to być jakiś rodzaj bezpośredniego lub pośredniego kontaktu fizycznego między emiterem wiadomości a receptorem.

• „Tandem running”: podążaj za liderem!

od dawna wiemy, że mrówki chodzą w kolejce jedna po drugiej, ponieważ niektóre z nich pozostawiają ślad chemiczny, za którym podążają reszta osobników, aby się nie zgubić. Ale, oprócz emitowania tych sygnałów chemicznych, niektóre gatunki mrówek wydają się ustanawiać strategiczny system kontaktu fizycznego znany jako bieg tandemowy: mrówka znajdująca się za dotyka brzucha tej, która jest bezpośrednio przed nią (liderem) swoimi antenami; co więcej, jeśli lider przestanie czuć antenę tego z tyłu, lider odwróci się i poczeka na tego, który za nim podąży.

ten film z kanału Stephena Pratta na Youtube pokazuje dwie mrówki wykonujące tego rodzaju kontakt znany jako „bieg tandemowy”:

• tańczące pszczoły

pszczoły miodne (Apis mellifera) wykonują tańce, aby pokazać innym członkom ich kolonii, gdzie znajduje się nektar (kierunek i odległość), a także czy ma wysoką jakość. Pszczoły tańczą wewnątrz swoich uli, więc ten występ odbywa się w głębokiej ciemności. Więc zadasz sobie pytanie: po co tańczyć, jeśli nikt cię nie zobaczy? Ponieważ zmysł wzroku nie jest w tym przypadku konieczny do przekazania informacji: reszta pszczół nie postrzega ruchów w istocie, a jedynie wibracje, które Tańcząca pszczoła przekazuje przez cały UL.

spójrz na te tańczące pszczoły! (film z kanału YouTube Ilse Knatz Ortabasi):

Komunikacja chemiczna: „zapach i smak”

Komunikacja chemiczna jest prawdopodobnie najbardziej rozbudowanym mechanizmem komunikacji wśród owadów. W tego typu komunikacji emiter rozprasza w środowisku substancje chemiczne, które są wykrywane przez inne organizmy. Istnieje wiele rodzajów substancji chemicznych: feromony (do znalezienia partnera), allelochemikalia (jako sygnały alarmowe, jako system obronny…) itp.

nawet ważniejszy niż sposób rozpraszania tych substancji, jest system, którego używają do ich wykrywania: owady mają mniej lub bardziej wyspecjalizowane receptory zlokalizowane na ich antenach, nogach itp. Można powiedzieć, że mogą delektować się i powąchać te substancje prawie wszystkimi częściami ciała!

• miłość daje Ci skrzydła … i feromony!

samice niektórych gatunków ćmy emitują feromony, które mogą być wykryte nawet przez oddalone o kilometry samce ćmy. Tak jest w przypadku małych samic Ćmy Cesarskiej (Saturnia pavonia), które przyciągają samce znajdujące się w odległości prawie 16 km.

• twój zapach cię zdradza!

komunikacja może odbywać się między owadami tego samego lub różnych gatunków. Euclytia flava jest pasożytem pluskwiaka (dowiedz się więcej o parazytoidach tutaj), który wykrywa swoich gospodarzy przez sposób, w jaki pachną: dokładniej, poprzez wykrywanie substancji chemicznych, które emitują gospodarze (te rodzaje substancji, które przynoszą korzyści receptorowi, ale nie emiterowi, są znane jako kairomony).

komunikacja słuchowa: „słuch”

owady emitują szeroką gamę dźwięków o różnych częstotliwościach, amplitudzie i Częstotliwości, a każdy gatunek ma bardzo dobrze zdefiniowany wzór. W rzeczywistości tylko rejestrując i analizując Dźwięki owadów możemy zidentyfikować gatunki, które je emitowały.

podczas gdy ludzie mogą wykrywać dźwięki w zakresie od 20 do 20.000 Hz, owady mogą emitować i wykrywać dźwięki powyżej tego zakresu (niektóre świerszcze mogą wytwarzać ultradźwięki powyżej 80.000 Hz).

• letni dźwięk

cykady są niesamowite z wielu powodów: pozostają ponad 17 lat w podziemnym stanie nimf, dopóki nie osiągną dorosłości, a także emitują szeroki zakres śpiewów od wschodu do zachodu Słońca w miesiącach letnich. Emitują te dźwięki przez narządy stridulacyjne znajdujące się w jamie brzusznej, a odbierane są przez narządy słuchowe znajdujące się na nogach lub klatce piersiowej.

Posłuchaj tego śpiewu cykady! (Kanał YouTube Dangerous insects planet). Widzisz jak jego brzuch wibruje?

niektóre cykady są w stanie emitować dźwięki przekraczające 120 decybeli (prawie osiągają próg bólu ludzkiego ucha!). Jednak niektóre małe gatunki cykad emitują dźwięki o tak podwyższonej częstotliwości, że nie mogą być słuchane przez ludzi, ale to może być bolesne dla innych zwierząt.

Dźwięki cykad mają wiele celów, chociaż używają ich specjalnie do znalezienia partnera lub wytyczenia ich terytorium.

• „I’ m all antennae”

niektóre badania potwierdzają pogląd, że samce niektórych gatunków komarów mają większą czułość w swoich czułkach, aby wykryć wibracje emitowane przez bicie skrzydeł samic przez powietrze.

komunikacja wizualna: „wzrok”

komunikacja wizualna u owadów odbywa się przez dwa główne systemy: wzorce kolorów ciała i sygnały świetlne (bioluminescencja).

każdy gatunek ma określone wzorce kolorów, które mogą być przydatne do identyfikacji członków tego samego gatunku, a także do przyciągnięcia partnera o nawet do ostrzegania innych organizmów o jego niebezpieczności (mimika aposematyczna; dowiedz się więcej o tym tutaj) lub do odpędzania drapieżników. Z drugiej strony istnieją również gatunki, które emitują sygnały świetlne w celu przyciągnięcia innych okazów (np. świetliki lub chrząszcze z rodziny Lampyridae).

• oczy … czy tylko plamy?

• światła w ciemności

świetliki są najczęstszym przykładem komunikacji za pośrednictwem sygnałów bioluminescencyjnych, ale istnieje więcej owadów, które są w stanie emitować światło:

. . .

jak widzisz, owady komunikują się na różne sposoby. Czy odważysz się odkryć, w jaki sposób komunikują się owady żyjące w pobliżu?

• Gopfert M. C; Briegel H; Robert D. (1999). Słyszenie komarów: wibracje ANTENOWE wywołane Dźwiękiem u samców i samic Aedes Aegypti. The Journal of Experimental Biology. 202: 2727-2738.
• J. R. Aldrich, A. Zhang (2002). Kairomon z rodzaju Euclytia flava (Townsend) – parazytoid z rzędu śmierdzących robaków. Journal of Chemical Ecology, Volume 28, Issue 8, pp 1565-1582.
• Nigel R. Franks, Tom Richardson (2006). Nauczanie w tandemie-biegające mrówki. Przyroda 439, 153.
• Insectos: la mejor guía de bichos. Parragon Books Sp. Z O. O.
• Hometrainingtools.com: komunikacja z owadami
• www.cals.ncsu.edu/course/ent425/tutorial/Communication /
• Firefly.org